Artur Łazowy - prezes
Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych EFFATA

W związku z Pana wiadomością z 16 kwietnia 2015 r., Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu informuje, co następuje:

Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348), bóbr europejski (Castor fiber) w Polsce objęty jest ochroną częściową. W stosunku do dziko występujących zwierząt objętych ochroną obowiązują zakazy wymienione w § 6 ust.1 ww. rozporządzenia, w tym m.in. zakaz umyślnego zabijania.

Bóbr europejski wymieniany jest w załączniku III Konwencji Berneńskiej oraz w załącznikach II, IV i V Dyrektywy Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. „Dyrektywy Siedliskowej”), a ponadto znajduje się na czerwonej liście Światowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).
Mając powyższe na uwadze każda ingerencja w populacje bobra powinna uwzględniać wymogi ochrony prawnej tego gatunku. Każdy przypadek szkód wyrządzanych przez bobry należy rozpatrywać indywidualnie i po rzetelnej analizie stosować sposoby minimalizacji właściwe dla danej szkody.
Należy wyraźnie zaznaczyć, że postulowane często działania zmierzające do ograniczenia populacji bobrów poprzez odstrzał nie przynoszą trwałego efektu, na co wskazują liczne dane literaturowe (Andrzej Czech. „Bóbr”. Monografie Przyrodnicze nr 6, Świebodzin 2000; Andrzej Czech i Andrzej Jermaczek. „Jak ograniczyć konflikty między bobrami a człowiekiem”, Świebodzin 2005) oraz Krajowy Program Ochrony bobra europejskiego, opracowany przez Andrzeja Czecha w 2007 r. W przypadku ekspansji bobrów, jaką notujemy obecnie w Wielkopolsce, wolne terytoria, powstałe po ich odstrzale, szybko zasiedlają inne osobniki. W związku z tym eliminacja bobrów dopuszczalna jest wyłącznie w przypadku braku innego rozwiązania sytuacji konfliktowej, a zwłaszcza w nagłych przypadkach zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia.
W uzasadnionych sytuacjach (na podstawie art. 56 ust. 2 pkt 1 oraz ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy o ochronie przyrody, w przypadku konieczności ograniczenia poważnych szkód w odniesieniu do upraw rolnych, inwentarza żywego, lasów, rybostanu, wody lub innych rodzajów mienia lub leżą w interesie zdrowia lub zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego oraz w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli nie jest to szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych gatunków, regionalny dyrektor ochrony środowiska na obszarze swojego działania, może zezwolić na odstępstwo od zakazów obowiązujących w stosunku do gatunków objętych ochroną częściową, a więc także w stosunku do bobra europejskiego) można, za zgodą Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu bobry odłowić i przesiedlić na inne tereny, jednocześnie jednak należy zabezpieczyć teren tak, żeby bobry nie miały możliwości powrotu w miejsce z którego zostały odłowione (np. poprzez zastosowanie ogrodzenia z siatki stalowej o minimalnej grubości drutu 4 mm, wkopanej na co najmniej 50 cm pod powierzchnię ziemi).
Innymi sposobami zapobiegania lub ograniczenia szkód wyrządzanych przez bobry są m.in.: ochrona cennych drzew przez ich owijanie siatką stalową lub malowanie kory drzew, farbą olejną wymieszaną z gruboziarnistym żwirem, instalowanie rur przelewowych przechodzących przez tamy bobrów, stosowanie okratowania oraz rur ochraniających przepusty i używanie ogrodzeń elektrycznych.
Jeżeli zabezpieczenie terenu przed bobrami z różnych przyczyn jest niemożliwe do wykonania można, zwrócić się do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z wnioskiem o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez bobry, zgodnie z art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r., poz. 627 ze zmianami).

Krzysztof Chrzanowski
Główny Specjalista
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska