foto: Przemysław Grabiński - Życie Piły
Stoimy tutaj razem w celu zachowania pamięci Żydów z Piły. Nie możemy zmienić przeszłości, nie możemy usunąć koszmarów, które przytrafiły się Żydom, a także nie-Żydom z Piły. To, co możemy zrobić, to pamiętać ich razem. Jestem bardzo wdzięczny wszystkim Wam, mieszkańcom Piły, którzy najpierw szanowali i zachowali pamięć o naszym żydowskim cmentarzu, a teraz robią to samo dla naszej synagogi. Jesteście przykładem dla całej Polski i Europy, że to możliwe, aby zachować pamięć nawet po 75 latach.
Michael Schudrich Naczelny Rabin Polski
W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku (w tzw. noc kryształową), jak w całej III Rzeszy, doszło w Pile do gwałtownych zamieszek. Zdemolowano mieszkania i sklepy należące do Żydów. Wielu z nich wyciągnięto z mieszkań i pobito. Spalono synagogę przy Wilhelmsplatz, która już nigdy nie została odbudowana. W synagodze spłonęła kronika gminy pilskiej, założona jesienią 1756 roku. Jednocześnie Gestapo pilskie aresztowało wielu Żydów, których następnie przewieziono do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. W pierwszej połowie lutego 1940 roku pozostałych w mieście Żydów wywieziono razem z ludnością żydowską z innych miejscowości zachodniopomorskich i ulokowano w okropnych warunkach w barakach pod Lublinem. W ten sposób historia Żydów w Pile została zamknięta.
80. rocznica spalenia przez Niemców Synagogi w Pile
Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych EFFATA oraz Poznańska Filia Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP zapraszają w dniu 8 listopada (czwartek) 2018 roku, o godz. 12.oo. na uroczystość odsłonięcia okolicznościowej tablicy upamiętniającą 80. rocznicę spalenia Synagogi w Pile na elewacji budynku Orange Polska (dawna Telekomunikacji) w Pile, Al. Piastów 3.
Następnie o godzinie 12,30 zapraszamy do modlitwy przy pomniku upamiętniającym XVII-wieczny Cmentarz Żydowski, na terenie pilskiej Szkoły Policji przy ulicy M. Konopnickiej.
Na zakończenie o godzinie 13.00 zapraszamy na otwarcie wystawy pt. Historia Żydów w Pile oraz spotkanie z Przewodniczącą Gminy Żydowskiej w Poznaniu panią Alicją Kobus w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Komisji Edukacji Narodowej, ul. Teatralna 1.
Więcej informacji:
Artur Łazowy, tel. 601970679
www.effata.of.pl
link:
https://www.facebook.com/historiazydowwpile/
W pobliżu tego miejsca stała Synagoga pilskiej gminy żydowskiej
Synagoga znajdowała się pośrodku dawnego Rynku Żydowskiego. Świątynię poświęcił berliński rabin Salomon Plessner 15 października 1841 r. Murowany, trójkondygnacyjny gmach Synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu eklektycznym, inspirowanym twórczością Karla Friedricha Schinkla. Na fasadzie głównej znajdowały się charakterystyczne trzy rzędy okien. Synagoga została spalona przez Niemców podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 r.
Piła, 8 listopada 2018 r.
Near this place stood the Synagogue of the Jewish Kehilla, which was located in the middle of the former Jewish Market. The temple was consecrated by the Berlin Rabbi Salomon Plessner October 15, 1841. The brick, three-story synagogue building was erected on the rectangular plan in the eclectic style, inspired by the work of Karl Friedrich Schinkel. The main facade featured characteristic three rows of windows. The synagogue was burnt by the Germans during the Kristallnacht on the night of 9 November 1938.
Piła, November 8, 2018
Synagoga została spalona przez hitlerowców podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938. W pożarze spłonęła kronika pilskiej gminy żydowskiej, założona jesienią 1756. Ruiny synagogi rozebrano wkrótce potem. Po wojnie na jej miejscu urządzono dworzec PKS. Obecnie w tym miejscu przebiega przeprowadzona w 1970 jezdnia al. Piastów. Synagoga w Pile – główna synagoga pilskiej gminy żydowskiej znajdująca się pośrodku Rynku Żydowskiego (pod numerem 4), później zwanego placem Wilhelma. Synagoga została zbudowana na miejscu poprzedniej synagogi, spalonej w 1834. Pozwolenie na budowę gmina uzyskała 1 maja 1838. Od 1840 budową kierował pilski radca budowlany P. Crüger. Ukończoną synagogę poświęcił berliński rabin Salomon Plessner 15 października 1841, w dzień urodzin króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. Murowany, trójkondygnacyjny gmach synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu eklektycznym, inspirowanym twórczością Karla Friedricha Schinkla. Na fasadzie głównej znajdowały się trzy rzędy półokrągle zakończonych okien.